De waterhuishouding van begroeide daken

Groene daken kunnen een belangrijke rol spelen in het gemeentebeleid op het gebied van waterhuishouding, maar hoe is dat onderbouwd? Op 3 april 2014 organiseerde de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (Stowa) over o.a. deze vraag het symposium ‘Groene daken: zin en onzin voor waterbeheerders’. 

 

De bijeenkomst in De Observant in Amersfoort werd bezocht door een publiek van voornamelijk waterbeheerders, beleidsmakers en leveranciers. Centrale vraag was of begroeide daken een rol kunnen spelen in de waterproblematiek die als gevolg van de klimaatverandering in de grote steden is ontstaan. Als knuppel in het hoenderhok fungeerde Guus Beugelink van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Hij verklaarde geen been te zien in de grootschalige toepassing van begroeide daken omdat naar zijn mening de kosten van aanleg en onderhoud relatief hoog zijn, en het effect op de waterhuishouding relatief beperkt.

Improviseren

Stef Janssen van Daklab ging in reactie hierop in de eerste plaats in op het effect van het groendak op de onderliggende constructie. Hij stelde dat nog veel innovatie mogelijk en noodzakelijk is. “Stilstaand water biedt nauwelijks een bijdrage aan de koeling van een gebouw, integendeel: water houdt warmte vast, dus veel water op het dak betekent zelfs een warmteprobleem voor het gebouw. De ontwikkelingen zouden erop gericht moeten worden dat daken kunnen zorgen voor thermoregulatie van het gebouw. Janssen pleitte dan ook voor ‘natuurlijk’ water op het dak, en dus voor de ontwikkeling van systemen die een waterregulerend daklandschap realiseren. Hij illustreerde de mogelijkheden aan de hand van enkele aansprekende voorbeelden. Janssen gaf tevens aan nog even niet te zitten wachten op een keurmerk voor begroeide daken: “In deze fase moeten we kunnen improviseren, we moeten ons dus niet vastleggen op de huidige status quo.”

Daniël Goedbloed en Paulien Hartog van Waternet bespraken vervolgens het beleid van de respectievelijke gemeenten Amsterdam en Rotterdam, beide voortrekkers in de toepassing van begroeide daken. Beide steden hebben te maken met problemen in de waterhuishouding tijdens piekbuien, die als gevolg van de klimaatverandering steeds vaker zullen voorkomen. Daarom hebben ze ambitieuze doelstellingen geformuleerd. Zo heeft Rotterdam zich met het Programma Groene Daken in 2008 ten doel gesteld in het jaar 2030 800.00 m² groene daken te hebben gerealiseerd. Eind 2012 was hiervan al zo’n 160.000 m² daadwerkelijk gerealiseerd, dit grotendeels d.m.v. subsidiëring vanuit de gemeente en het waterschap. In Amsterdam is een soortgelijk proces gaande, met de website Maxdak.nl, waar particulieren hun dak op konden aanmelden, en het project Amsterdam Roof Top Solutions (ARTS) dat door diverse marktpartijen wordt geïnitieerd. Hartog bracht als voorbeeld van een waterregulerend systeem het zogeheten Polderdak onder de aandacht, een dak met een stuwdam waarbij men via de hemelwaterafvoeren een vertraagde afvoer van het hemelwater kan instellen.

Rekenwaarden

Christoph Maria Ravesloot van de Hogeschool Rotterdam ging in op de vraag met welke waarden men kan rekenen m.b.t. de waterhuishouding van begroeide daken. Zoals al in het artikel ‘Uniforme meet- en rekenmethoden voor begroeide daken zijn noodzaak’ in Roofs september 2013 uiteengezet, ontbreekt het de markt momenteel aan eenduidige meetmethoden en waarden. Gewerkt wordt aan een uniform classificatiesysteem, waarbij het geboden is de ontwikkelingen in de markt, die elkaar snel opvolgen, te kunnen blijven volgen. In deze systematiek wordt een Kosten Baten Analyse (KBA) opgenomen waarin alle aspecten van het groendak worden verwerkt: waterbuffering, thermische isolatie, koelende werking, beplanting, etc. Deze KBA is de basis voor een maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA). Met de KBA en de MKBA kunnen maatschappelijke belangen beter op elkaar worden afgestemd en uitonderhandeld.

De middag werd afgesloten met een zogeheten ‘snelkookpan’. Christiaan Wallet en Charlotte van Slagmaat van het ministerie van Infrastructuur en Milieu gingen met de aanwezigen in gesprek over de diverse initiatieven die momenteel lopen op het gebied van klimaatadaptatie en mitigatie. Middels twee brainstormsessies in steeds wisselende groepjes werd verder nagedacht over de rol die begroeide daken zouden kunnen hebben in de toekomstige stad en wat dat betekent voor de (rol van de) waterbeheerder.

Bron: Roofs 2014-06 p.10-11.